Eén van de onderwerpen die bij de workshop aan de orde kwamen is de spanning van de riem van de naaimachine. De riem brengt de draaiende beweging van de as van de motor over op het vliegwiel en daarna gaat het mechanisme van de naaimachine werken.
De riem moet veel losser dan je denkt! De meeste mensen hebben het idee dat de riem mooi strak moet staan.
Op die manier staat er veel kracht op de motor, die dan extra hard moet werken. De machine wordt daardoor traag en kan kreunende geluiden maken.
Als je de riem loshaalt van de motor en de motor vrij laat draaien, merk je pas hoe snel de motor kan zijn!
Draai daarvoor de schroef (A op de tekening) los waarmee de motor vast zit, trek de motor iets omhoog en haal de riem van de as. Zet de schroef weer vast.
Geef een tijdje flink gas.
Bij een 'nieuwe' oude machine doe ik dat ook wel eens om de motor na al die jaren van stilstand even de vrije loop te geven. Het motortje gaat na een paar minuten steeds sneller draaien en het geluid wordt hoger. Hèhè, even lekker in beweging! Het luie zweet eruit. Omdat het mechanisme van de naaimachine nu niet werkt, kan je ook het verschil horen en beoordelen of de machine zelf niet teveel geluid maakt.
Met de riem weer op zijn plaats begint het afstellen. De motor hangt door zijn eigen gewicht al aan het riempje. Zet de schroef vast. De riem moet met twee vingers goed in te knijpen zijn.
Geef gas. Slipt de motor door, dan draait de motor wel maar de naaimachine niet. Dan moet de motor iets zakken en de riem dus iets strakker.
De draaiende motor moet de naaimachine in beweging zetten en net niet slippen! Dat is de juiste spanning. Erg los dus!
Nu kan de motor vrij draaien en geeft toch zijn beweging aan het vliegwiel door. Je machine loopt soepel en snel.
(Stel dat de naald vast komt te zitten en de machine blokkeert, dan heeft de riem net niet genoeg grip op het vliegwiel om ook de motor te stoppen. Zo voorkom je dat de electriciteit de motor laat draaien, terwijl de motor helemaal niet kàn draaien.)
Het is een kwestie van proberen en dan voel je na een tijd vanzelf aan of het goed is. Wordt de riem ouder en slapper, dan rekt ie meer uit en laat je het motortje iets zakken.
Ik zag tijdens de workshop mensen geroutineerd in de riem knijpen om te voelen. Heel goed, gewoon zelf doen!
Een riem is pas aan vervanging toe als er rubber afvliegt of het riempje zo uitgerekt is dat de motor niet lager kan om de juiste spanning te krijgen. Je kan een leven toe met één riempje. Ok, misschien verslijt je twee riempjes als je heel oud wordt en je machientje veel gebruikt!
Nog even een fotootje van mijn favoriete onderdeel bij de oude FW, het lichtknopje. Zo pittig!